Chú thích

1. Của quan có thần, của dân có nọc

   Ai cũng có cách giữ của cải – quan giữ của của quan thì dân cũng giữ của của dân.

2. Niêu

   Nồi nhỏ bằng đất nung hoặc đồng, có nắp đậy, dùng để nấu nướng hoặc sắc thuốc. Niêu sắc thuốc thì có thêm cái vòi để rót thuốc.

   

   Cơm niêu

3. Ăn xó mó niêu

   Chỉ hạng người hèn mọn, ăn ở chui rúc, bệ rạc.

4. Nói thả nói ví

   Nói xa nói gần, nói cạnh khóe.

5. Chú khách

   Một cách gọi người Hoa sống ở Việt Nam. Từ này bắt nguồn từ chữ "khách trú," cũng gọi trại thành cắc chú.

6. Làm như khách chìm tàu

   Làm xí xô xí xào, làm ra tiếng ồ ào, kêu la inh ỏi, như người Ngô chìm tàu, có nghĩa là làm tâng bầng vỡ lở, dấy tiếng om sòm, rần rần. (Đại Nam quấc âm tự vị - Huình Tịnh Của)

7. Ăn cơm bảy phủ

   Tiếng khen người trải việc, thuộc biết việc đời. Có chỗ hiểu là ăn mày. (Đại Nam quấc âm tự vị - Huình Tịnh Của)

8. Khẳm

   Đầy đủ (từ cũ).

9. Nói vuốt đuôi lươn

   Nói gạt nhau; không giữ lời nói. (Đại Nam quấc âm tự vị - Huình Tịnh Của)

10. Của ruộng đắp bờ

    Lấy đất ở dưới ruộng đắp lên bờ ruộng. Nghĩa bóng: Người thân cho nhau thì chẳng mất mát đi đâu, chẳng thiệt thòi gì. Cũng có nguồn giải thích: Giúp đỡ lo liệu cho người khác mà dùng chính tiền của của người ấy thì chẳng mất mát gì mà lại được tiếng.

11. Của mòn, con lớn

    Nuôi con phải tốn công tốn của.

12. Của làm ăn no, của cho ăn thêm

    Chỉ có của cải tự mình làm ra mới ăn tiêu được thỏa thuê.

13. Đụn

    Kho thóc.

14. Rậm người hơn rậm cỏ

    Thà có đông người ở còn hơn bỏ hoang.

15. Hoàn

    Trả lại, trở lại (từ Hán Việt).

16. Chầy

    Trễ, chậm (từ cổ). Trong ca dao ta cũng thường gặp cụm từ "canh chầy," nghĩa là canh khuya, đêm khuya.

17. Quan chế ngày xưa có hai đường: đường chính và đường tắt. Đường chính do học hành, đỗ đạt cao rồi được bổ làm quan (hàm tứ phẩm trở lên). Đường tắt thường do những thành phần thư lại, bát phẩm, cửu phẩm ở các ti, tào nhỏ, nhờ có công cán đặc biệt nên được đề cử lần lần lên tri huyện, tri phủ, có khi lên đến chức quan. Đường tắt do đó thường mất rất nhiều thời gian (đàn ông quan tắt thì chầy). Còn đàn bà nhiều khi chỉ có chút nhan sắc hay may mắn cưới được chồng làm quan thì cũng thành bà nọ bà kia (đàn bà quan tắt nửa ngày lên quan).