Ngẫu nhiên

Chú thích

  1. Rày
    Nay, bây giờ (phương ngữ).
  2. Bồ hòn
    Cây to cùng họ với vải, nhãn, quả tròn, khi chín thì thịt quả mềm như mạch nha. Quả bồ hòn có vị rất đắng, có thể dùng để giặt thay xà phòng.

    Quả bồ hòn

    Quả bồ hòn

  3. Dạ
    Bên trong. Thường được dùng để chỉ tình cảm con người.
  4. Cha chả
    Thán từ dùng để biểu lộ sự ngạc nhiên (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  5. Trùm
    Người đứng đầu một phường hội thời xưa.

    Nghệ sĩ Minh Nhí trong vai trùm Sò (áo the xanh) trong vở cải lương Ngao Sò Ốc Hến

    Nghệ sĩ Minh Nhí trong vai trùm Sò (áo the xanh) trong vở cải lương Ngao Sò Ốc Hến

  6. Có bản chép: Tôi lại cửa công.
  7. Đàng
    Đường, hướng (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  8. Bất thông
    Không thông suốt.
  9. Mụ o
    Em gái của chồng (cũng như bà cô).
  10. Nỏ mồm
    Lắm lời và lớn tiếng, thường hay cãi lại người khác.
  11. "Mụ o" trong câu ca dao này chỉ chị em gái nhà chồng.
  12. Xuýt chó bụi rậm
    Xúi giục người khác (thường là ngu dốt) lao vào nơi nguy hiểm.
  13. Ách
    Đoạn gỗ cong mắc lên cổ trâu bò để buộc dây kéo xe, cày bừa...

    Trâu mang ách đi cày

    Trâu mang ách đi cày

  14. Chè
    Cũng gọi là trà, tên chung của một số loại cây được trồng lấy lá nấu thành nước uống. Một loại có thân mọc cao, lá lớn và dày, có thể hái về vò nát để nấu uống tươi, gọi là chè xanh. Loại thứ hai là chè đồn điền du nhập từ phương Tây, cây thấp, lá nhỏ, thường phải ủ rồi mới nấu nước, hiện được trồng ở nhiều nơi, phổ biến nhất là Thái Nguyên và Bảo Lộc thành một ngành công nghiệp.

    Đồi chè Thái Nguyên

    Đồi chè Thái Nguyên

  15. Bằng trang
    Bằng cỡ, cỡ như.
  16. Săng
    Quan tài.
  17. Cá sấu
    Một loài bò sát ăn thịt, thường sống ở môi trường nước như đầm lầy, sông suối, có bộ hàm rất khỏe. Chữ sấu trong cá sấu bắt nguồn từ phiên âm tiếng Trung 兽 (shou) có nghĩa là "thú." Người Trung Quốc xưa gọi như vậy vì nó vừa sống dưới nước như cá vừa có nanh vuốt giống thú.

    Cá sấu

    Cá sấu

  18. Ngư phủ
    Người đánh cá (từ Hán Việt).
  19. Hộ
    Nhà cửa (từ Hán Việt).
  20. Hôn
    Lễ cưới, việc cưới hỏi (chứ Hán 昏).
  21. Điền
    Ruộng đất (chữ Hán 田).
  22. Thổ
    Đất đai (từ Hán Việt).
  23. Câu này có ý nói những việc xích mích về nhà cửa, cưới hỏi, ruộng vườn, đất đai sinh ra thù oán muôn đời.
  24. Mắm
    Thức ăn làm bằng tôm cá sống ướp muối và để lâu ngày cho ngấu.