Chú thích

1. Xuồng

   Thuyền nhỏ không có mái che (phương ngữ Nam Bộ).

   

   Xuồng ba lá

2. Gạo

   Loại cây thân mộc, có hoa đỏ thường nở vào tháng 3 âm lịch, thời điểm hết xuân sang hè. Cũng như cây đa, cây hoa gạo là một nét bản sắc quen thuộc của làng quê Việt Nam, thường mọc ở đầu làng, cạnh đình, bến sông... Hoa gạo còn có tên Hán Việt là mộc miên, người Tây Nguyên gọi là hoa pơ-lang.

   

   Cây gạo

3. Hội Gióng

   Một lễ hội truyền thống hàng năm được tổ chức ở nhiều nơi thuộc vùng Hà Nội để tưởng niệm và ca ngợi chiến công của Thánh Gióng. Có hai hội Gióng tiêu biểu ở Hà Nội là hội Gióng Sóc Sơn ở đền Sóc xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn và hội Gióng Phù Đổng ở đền Phù Đổng, xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm. Các nghi lễ truyền thống trong lễ hội gồm có lễ rước, lễ dâng hương, lễ hóa voi và ngựa, hoạt cảnh đánh giặc Ân...

   

   Hội Gióng

4. Thánh Gióng

   Cũng gọi là Phù Đổng Thiên Vương, một trong bốn vị Thánh bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam (tứ bất tử). Theo truyền thuyết, ông sinh ra tại làng Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội, thời vua Hùng thứ 6. Gióng lên ba tuổi vẫn chưa biết nói, biết đi. Khi giặc Ân sang xâm lược nước ta, Gióng bỗng nhiên cất tiếng xin vua đóng cho ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt và nón sắt. Sau đó Gióng ăn hết bảy nong cơm, ba nong cà, vươn vai trở thành một chàng trai cao lớn, lên ngựa đi đánh tan giặc, rồi bay về trời tại chân núi Sóc Sơn.

   Hiện nay tại làng Phù Đổng vẫn còn đền thờ Thánh Gióng. Ở nhiều làng quê Hà Nội cũng có ngày hội Gióng.

5. Rày

   Nay, bây giờ (phương ngữ).

6. Hẹ

   Một loại rau được dùng nhiều trong các món ăn và các bài thuốc dân gian Việt Nam.

   

   Bông hẹ

7. Mảng

   Mải, mê mải (từ cũ).

8. Người nghĩa

   Người thương, người tình.

9. Mui, lái, mũi

   Các bộ phận của một con thuyền.

10. Ban cua lưỡi trắng

    Bệnh thương hàn, da nổi mẩn đỏ, lưỡi trắng.

11. Vinh hiển

    Vẻ vang, rạng rỡ vì làm nên việc lớn, có tiếng tăm.

12. Hèn lâu

    Đã lâu lắm rồi (phương ngữ Bình Định - Phú Yên).

13. Tre ngà

    Còn gọi là tre đằng ngà, tre mỡ, tre trổ, tre vàng sọc, một loại tre thân có màu vàng óng sọc xanh, ruột tương đối đặc, chịu được ngập úng lẫn khô hạn. Tre ngà hay được dùng làm hàng rào hay làm cảnh.

    

    Tre ngà

14. Trầm hương

    Phần gỗ chứa nhiều nhựa thơm sinh ra từ thân cây dó mọc nhiều trong những cánh rừng già của nước ta.

    

    Gỗ có trầm hương

15. Tởn

    Sợ (khẩu ngữ).

16. Hà ăn chân

    Còn gọi là nước ăn chân, một loại bệnh do nấm gây ra. Bệnh xuất hiện ở những người thường xuyên tiếp xúc với nước hoặc môi trường ẩm ướt, biểu hiện bằng hình thức tróc vảy khô, mụn nước hoặc viêm kẽ chân, gây đau rát hoặc ngứa ngáy rất khó chịu.

17. Phải dè

    Biết vậy thì... (phương ngữ Nam Bộ).

18. Chi

    Gì (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

19. Khá

    Đỡ, thuyên giảm bệnh tình (phương ngữ).

20. Xông

    Cách trị bệnh cảm cúm trong dân gian, dùng các loại lá chứa tinh dầu như lá bưởi, cúc tần, hương nhu, ngải cứu, tía tô, kinh giới, bạc hà, lá sả, lá tre, lá chanh... để nấu nước xông. Đặt nồi nước xông trên giường, người bệnh trùm kín chăn ngồi xông từ 10 - 15 phút. Khi xông, hơi nước nóng kích thích tuyến mồ hôi hoạt động, đào thải các chất độc trong cơ thể ra ngoài. Tinh dầu trong các loại thảo dược theo hơi nước qua niêm mạc mắt, mũi, tai, da, làm thông các ống dẫn mắt, mũi, tai và các xoang giúp giảm đau, chống viêm, bớt đau đầu, chóng mặt.

21. Ri

    Thế này (phương ngữ Trung Bộ).

22. Chặm

    Thấm từng tí cho khô (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

23. Chửa

    Chưa (từ cổ, phương ngữ).

24. Chỉ cách gửi điện tín thời xưa.