Thành ngữ / Tục ngữ

Chú thích

  1. Cả thể
    Trọng tâm, sự thể lớn lắm (Đại Nam quấc âm tự vị - Huình Tịnh Của).
  2. Làm dâu nhà cả thể, làm rể nhà nhiều con
    Hai việc khó: Làm dâu nhà giàu có và làm rể nhà đông con.
  3. Mần
    Làm (phương ngữ Trung và Nam Bộ). Như mần ăn, mần việc, đi mần...
  4. Canh
    Đơn vị tính thời gian ban đêm ngày xưa. Người xưa chia một đêm ra thành năm canh (đêm năm canh, ngày sáu khắc). Theo đó, canh một là giờ Tuất (19-21h), canh hai là giờ Hợi (21-23h), canh ba là giờ Tí (23h-1h sáng), canh tư là giờ Sửu (1h-3h), canh năm là giờ Dần (3h-5h). Mỗi lúc sang canh thường có trống điểm, gọi là trống canh.
  5. Không ăn không mần, giờ Dần cũng dậy
    Thói quen dậy sớm của nhà nông, cũng để nhắc nhở nền nếp con cái trong nhà không nên ngủ trưa.
  6. Bè
    Phương tiện di chuyển trên nước, đóng bằng cách cột nhiều thân cây (tre, nứa, gỗ...) với nhau.

    Chèo bè đi học

    Chèo bè đi học

  7. Sóng
    Cái chạn đựng chén bát (phương ngữ Trung Bộ).
  8. Bát trong sóng còn có khi động
    Bán chén nằm yên trong sóng (chạn) còn có khi nghe khua lách cách. Ý nói bà con ở cùng một nhà khó tránh khỏi sự mất lòng nhau.
  9. Chó ăn vụng bột
    Chỉ những chứng cứ sờ sờ, rành rành.
  10. Chạ
    Hỗn tạp, chung lộn.
  11. Ngoan
    Giỏi giang, lanh lợi (từ cổ).
  12. Con trai đen dái, con gái đen đầu
    Những dấu hiệu đứa trẻ sẽ sống thọ (quan niệm dân gian).
  13. Đặng
    Được, để, nhằm (từ cũ, phương ngữ).
  14. Khuây
    Làm lơ, lảng đi, bỏ qua, không nghĩ tới.
  15. Đặng buồng này khuây buồng nọ
    Chê thói vong ân, tương tự câu Có mới nới cũ.
  16. Đạn ăn lên, tên ăn xuống
    Quy luật khi bắn súng, bắn tên.
  17. Đặng chẳng mừng, mất chẳng lo
    Vô tâm, được mất chẳng hề gì.
  18. Đau lòng súng súng nổ, đau lòng gỗ gỗ kêu
    Đau thì tự nhiên phải rên la, không nín thinh được.
  19. Đau chóng dã chầy
    Đau ốm có khi phải lâu mới khỏi (dã chầy). Thường để động viên người bệnh không nên sốt ruột khi thấy bệnh lâu hết.
  20. Khôn
    Khó mà, không thể.
  21. Đi khôn đứt, bứt khôn rời
    Bịn rịn, lưu luyến nhau.
  22. Đẻ sau khôn trước
    Khen kẻ hậu sinh giỏi giang, thông minh.