Toàn bộ nội dung

Chú thích

  1. Mần răng
    Làm sao (phương ngữ Trung Bộ).
  2. Ống ngoáy
    Dụng cụ đựng trầu của những người đã rụng hết răng. Ống ngoáy có thể là một khối gỗ vuông bằng lòng bàn tay có khoét một lỗ tròn trũng sâu ở giữa, khi người hết trầu người ta dùng để đập cau tàn dung (cau già, cứng, thường được làm giống); hoặc được làm bằng ống thau to bằng ngón chân cái. Khi muốn ăn trầu, người ta bỏ miếng trầu đã têm vôi kèm miếng cau dày vào ống, lấy cây chìa ngoáy giằm nát rồi lùa vào miệng nhai.

    Ống ngoáy trầu

    Ống ngoáy trầu bằng đồng thau

  3. Ăn nễ
    Ăn cơm không (không có đồ ăn).
  4. Ngồi dưng
    Ngồi không, không làm việc gì.
  5. Ngái
    Xa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  6. Ăn cho ngái, đái cho xa
    Trong mọi việc phải biết tỉnh táo tính toán, trù bị cẩn thận.
  7. Cơm tấm
    Cơm được nấu từ hạt gạo tấm, tức hạt gạo bị bể. Gạo này xưa là loại gạo thứ phẩm, rớt vãi sau khi sàng, thường dùng cho gà ăn hoặc cho người ăn lúc quá túng thiếu. Ngày nay cơm tấm đã trở thành món ăn quen thuộc, được coi là đặc sản của miền Nam.

    Cơm tấm

    Cơm tấm

  8. Mun
    Tro (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  9. Trú
    Trấu (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  10. Khu
    Đít, mông (phương ngữ).
  11. Mô
    Đâu, nào (phương ngữ Trung Bộ).
  12. Đọi
    Cái chén, cái bát (phương ngữ một số vùng ở Bắc Trung Bộ).
  13. Địt
    Đánh rắm (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  14. Trầu
    Còn gọi là trầu không, một loại dây leo dùng làm gia vị hoặc làm thuốc. Lá trầu được nhai cùng với vôi tôi hay vôi sống và quả cau, tạo nên một miếng trầu. Ở nước ta có hai loại trầu chính là trầu mỡ và trầu quế. Lá trầu mỡ to bản, dễ trồng. Trầu quế có vị cay, lá nhỏ được ưa chuộng hơn trong tục ăn trầu.

    Người xưa có phong tục mời ăn trầu khi gặp nhau. Trầu cau tượng trưng cho tình yêu đôi lứa, vợ chồng, nên là một lễ vật không thể thiếu trong các dịp cưới hỏi.

    Lá trầu không

    Lá trầu không

    Một miếng trầu

    Một miếng trầu

    Nghe nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền hát bài Hoa cau vườn trầu.

  15. Chuông
    Vuông, tốt đẹp.
  16. Trửa
    Giữa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  17. Anh trưa chợ gặp ả lỡ đò
    Duyên phận của những kẻ lỡ làng.