Nguiễn Sơn

Về vườn

Bài đóng góp:

Chú thích

  1. Miếu
    Trung và Nam Bộ cũng gọi là miễu, một dạng công trình có ý nghĩa tâm linh, tín ngưỡng trong văn hóa nước ta. Nhà nghiên cứu Toan Ánh trong Tín ngưỡng Việt Nam, quyển thượng, cho rằng: Miếu cũng như đền, là nơi quỷ thần an ngự. Miếu nhỏ hơn đền, thường xây theo kiểu hình chữ nhật với hai phần cách nhau bởi một bức rèm, nội điện bên trong và nhà tiền tế bên ngoài… Miếu thường được xây trên gò cao, nơi sườn núi, bờ sông hoặc đầu làng, cuối làng, những nơi yên tĩnh để quỷ thần có thể an vị, không bị mọi sự ồn ào của đời sống dân chúng làm nhộn. Trong miếu cũng có tượng thần hoặc bài vị thần linh, đặt trên ngai, ngai đặt trên bệ với thần sắc hoặc bản sao…

    Miếu Nhị Phủ ở Sài Gòn

    Miếu Nhị Phủ ở Sài Gòn

  2. Bát vạn, cửu văn
    Các quân bài trong tài bàn, một trò chơi bài lá tượng tự tổ tôm nhưng luật chơi đơn giản hơn.
  3. Tày
    Bằng (từ cổ).
  4. Ba đông
    Ba mùa đông, tức ba năm.
  5. Đặng
    Được, để, nhằm (từ cũ, phương ngữ).
  6. Thác
    Chết, mất, qua đời (từ Hán Việt).
  7. Ngãi
    Nghĩa, tình nghĩa (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  8. Thị phi
    Phải và không phải. Chỉ sự đồn đại, chê bai.

    Kẻ yêu nên ít lời cao hạ,
    Người ghét càng nhiều tiếng thị phi.
    (Than thân - Nguyễn Hữu Chỉnh)

  9. Nhơn ngãi
    Nhân nghĩa (phương ngữ Nam Bộ).
  10. Ái ân
    Nguyên nghĩa là tình ái và ân huệ khắng khít với nhau. Về sau được hiểu là sự âu yếm, giao hợp của vợ chồng hay cặp tình nhân.
  11. Ví dầu
    Nếu mà, nhược bằng (từ cổ). Cũng nói là ví dù.
  12. Chác
    Chuốc lấy (phương ngữ Nam Bộ).
  13. Công nghiệp
    Sự nghiệp (từ Hán Việt).
  14. Bánh vẽ
    Hình vẽ chiếc bánh. Nghĩa bóng chỉ thứ trông có vẻ tốt đẹp nhưng không có thật, chỉ đưa ra để lừa bịp.
  15. No nào
    Chừng nào, phải chi (phương ngữ Nam Bộ).
  16. Sĩ hiền
    Kẻ sĩ và người hiền, tức người có học vấn, tài năng và đạo đức hơn người (từ Hán Việt).
  17. Vầy duyên
    Kết duyên (phương ngữ Nam Bộ).
  18. Láng nguyên
    Còn hoang, chưa ai khai phá (phương ngữ Nam Bộ).
  19. Mảng
    Mải, mê mải (từ cũ).
  20. Bạn ngọc
    Bạn quý như ngọc, thường chỉ người thương hay bạn thân.
  21. Bậu
    Cũng nói là em bậu, tiếng gọi người tiếp chuyện với mình, khác giới tính, có ý thương mến, thân mật. Cách xưng hô "qua, bậu" thường được dùng trong quan hệ vợ chồng, người yêu (phương ngữ Nam Bộ).
  22. Lậu
    Để lộ (phương ngữ Nam Bộ, nguyên là âm Hán Việt của chữ lậu 漏).
  23. Ba giềng
    Xem chú thích Cương thường.
  24. Chúa
    Chủ, vua.
  25. Đờn
    Đàn (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  26. Thất ngôn
    Lỡ lời (từ Hán Việt).
  27. Bạn
    Người bạn gái, thường được dùng để chỉ người mình yêu (phương ngữ Nam Bộ).
  28. Châu sa
    Nước mắt rơi. (Trong văn thơ, châu hay giọt châu thường được dùng với nghĩa giọt nước mắt.)

    Lòng đâu sẵn mối thương tâm
    Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa
    (Truyện Kiều)