Nguiễn Sơn

Về vườn

Bài đóng góp:

Chú thích

  1. No nào
    Chừng nào, phải chi (phương ngữ Nam Bộ).
  2. Sĩ hiền
    Kẻ sĩ và người hiền, tức người có học vấn, tài năng và đạo đức hơn người (từ Hán Việt).
  3. Vầy duyên
    Kết duyên (phương ngữ Nam Bộ).
  4. Láng nguyên
    Còn hoang, chưa ai khai phá (phương ngữ Nam Bộ).
  5. Mảng
    Mải, mê mải (từ cũ).
  6. Bạn ngọc
    Bạn quý như ngọc, thường chỉ người thương hay bạn thân.
  7. Bậu
    Cũng nói là em bậu, tiếng gọi người tiếp chuyện với mình, khác giới tính, có ý thương mến, thân mật. Cách xưng hô "qua, bậu" thường được dùng trong quan hệ vợ chồng, người yêu (phương ngữ Nam Bộ).
  8. Lậu
    Để lộ (phương ngữ Nam Bộ, nguyên là âm Hán Việt của chữ lậu 漏).
  9. Ba giềng
    Xem chú thích Cương thường.
  10. Chúa
    Chủ, vua.
  11. Đờn
    Đàn (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  12. Thất ngôn
    Lỡ lời (từ Hán Việt).
  13. Bạn
    Người bạn gái, thường được dùng để chỉ người mình yêu (phương ngữ Nam Bộ).
  14. Châu sa
    Nước mắt rơi. (Trong văn thơ, châu hay giọt châu thường được dùng với nghĩa giọt nước mắt.)

    Lòng đâu sẵn mối thương tâm
    Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa
    (Truyện Kiều)

  15. Có bản chép: Khoan khoan.
  16. Tía
    Màu tím đỏ.
  17. Nhật nguyệt tuy minh, nan chiếu phúc bồn chi hạ
    Mặt trăng và mặt trời tuy sáng cũng khó soi thấu được dưới cái lòng chậu úp.
  18. Lương duyên do túc đế, giai ngẫu tự thiên thành
    Duyên lành do có cội gốc trước, chuyện đôi lứa là do trời định nên.
  19. Tơ mành
    Dây tơ mỏng, chỉ tình yêu vương vấn của đôi trai gái (xem thêm chú thích Ông Tơ Nguyệt). Khi dệt lụa, tơ mành là sợi ngang, mỏng manh hơn sợi dọc.

    Cho hay là thói hữu tình
    Đố ai dứt mối tơ mành cho xong
    (Truyện Kiều)

  20. Đại vi đài vi các, tiểu vi đống vi lương
    Lớn thì làm thành làm lầu, nhỏ thì làm cột làm rường.
  21. Nhơn ngãi
    Nhân nghĩa (phương ngữ Nam Bộ).
  22. Niềm tây
    Nỗi lòng, tâm sự riêng.

    Sứ trời sớm giục đường mây,
    Phép công là trọng, niềm tây sá nào
    (Chinh Phụ Ngâm)

  23. Canh
    Đơn vị tính thời gian ban đêm ngày xưa. Người xưa chia một đêm ra thành năm canh (đêm năm canh, ngày sáu khắc). Theo đó, canh một là giờ Tuất (19-21h), canh hai là giờ Hợi (21-23h), canh ba là giờ Tí (23h-1h sáng), canh tư là giờ Sửu (1h-3h), canh năm là giờ Dần (3h-5h). Mỗi lúc sang canh thường có trống điểm, gọi là trống canh.
  24. Căn duyên
    Theo giáo lý nhà Phật, hai người gặp nhau được là nhờ duyên nợ từ kiếp trước, hay còn gọi là nhân duyên. Lấy bản tính làm nhân duyên, gọi là căn duyên. Còn lấy ngoại cảnh làm duyên gọi là trần duyên. Cũng có sách gọi căn duyên là tâm duyên.
  25. Phụng loan
    Đôi vợ chồng hoặc tình cảm vợ chồng. Xem thêm chú thích phượng và loan.
  26. Phú quý đa nhân hội
    Giàu sang thì nhiều người lân la đến làm quen.
  27. Bần cùng thân thích li
    Nghèo túng thì người thân thích cũng rời bỏ.
  28. Kiều khấu
    Bộ đồ trang sức cho con ngựa, gồm: hàm thiếc, nòng cổ, dây nịt lưng, dây cương, v.v. Bộ yên được trang trí phủ trên mình voi cũng gọi là kiều khấu.
  29. Má hồng
    Từ chữ hồng nhan (cũng nói là hường nhan ở Nam Bộ), từ dùng trong văn thơ cổ chỉ người con gái đẹp.

    Phận hồng nhan có mong manh
    Nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương
    (Truyện Kiều)

  30. Giã
    Như từ giã. Chào để rời đi xa.