Chú thích

1. Xôi nhiều quá ăn không hết, mang về rang lại ăn.

2. Ghe lườn

   Loại thuyền độc mộc, dùng để chuyên chở (nhất là chở lúa) trong các kênh rạch vùng Tây Nam Bộ. Ghe lườn này có dáng thuôn dài, mũi nhọn để dễ di chuyển trên các dòng nước hẹp, nhưng cũng vì thế mà dễ bị lật, chìm.

3. Mô

   Đâu, nào (phương ngữ Trung Bộ).

4. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Ba Bụng.

5. Lắng

   Để yên cho cấn, bã chìm xuống đáy. Cũng gọi là lóng.

6. Giao tình

   Kết bạn, gắn bó với nhau (từ cũ, nay ít dùng).

7. Hoài

   Uổng phí, mất đi một cách hoàn toàn vô ích do đem dùng vào việc không đáng hoặc không mang lại một kết quả nào cả.

8. Bừa

   Nông cụ dùng sức kéo để làm nhỏ, làm nhuyễn đất, san phẳng ruộng hoặc làm sạch cỏ, có nhiều răng để xới, làm tơi đất. Bừa thường được kéo bởi người, trâu bò, ngựa, hoặc gần đây là máy kéo.

   

   Bừa ruộng

9. Gương tư mã

   Loại gương soi ngày xưa.

10. Áo tràng

    Một loại trang phục truyền thống của người cư sĩ Phật tử, thường mặc khi tham dự các khóa lễ tụng ở chùa cũng như ở tư gia.

    

    Áo tràng

11. Quảng Ngãi

    Địa danh nay là một tỉnh nằm ở duyên hải Nam Trung Bộ, nằm hai bên bờ sông Trà Khúc, được mệnh danh là vùng đất Núi Ấn Sông Trà. Quảng Ngãi là mảnh đất có bề dày lịch sử về văn hóa Sa Huỳnh và văn hóa Chăm Pa, đặc biệt là hệ thống thành lũy Chàm. Tại đây cũng nổi tiếng cả nước với đặc sản đường mía (đường phèn, đường phổi, mạch nha...) và tỏi ở Lý Sơn.

    

    Núi Ấn sông Trà

12. Cù lao Bờ Bãi

    Tên dân gian là hòn Bé (đảo Bé), một hòn đảo thuộc huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.

    

    Một góc hòn Bé

13. Nhiễu

    Hàng dệt bằng tơ, sợi ngang xe rất săn, làm cho mặt nổi cát.

14. Nồi da nấu thịt

    Có bản chép "nhồi" và biến nghĩa câu thành ngữ này theo hướng hình tượng hơn, trực tiếp hơn. Điển tích ghi lại cho thấy "nồi da nấu thịt" lại xuất phát từ chuyện thợ săn ngày xưa đi săn phải làm thịt thú ăn ngay giữa rừng. Vì không có nồi, họ thường lột da thú căng ra làm nồi để nấu thịt con thú ấy. Câu này nói ý cùng ruột rà máu mủ mà hại lẫn nhau.

15. Có bản chép: xáo.

16. Niền

    Cái đai, cái vành của một vật gì (ví dụ như cối xay).

17. Đặng

    Được, để, nhằm (từ cũ, phương ngữ).

18. Đắc thất

    Được mất (từ Hán Việt).

19. Ngãi

    Nghĩa, tình nghĩa (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

20. Bủng

    Vẻ ngoài nhợt nhạt, ốm yếu.

21. Kỳ lân

    Một trong tứ linh, trong văn hóa của một số nước Đông Á. Lân có thể đi trên cỏ mà không làm hư hại cỏ, không làm tổn hại các sinh vật nhỏ bé sống trên đó. Lân có đầu nửa rồng nửa thú, đôi khi chỉ có một sừng, và sừng là biểu hiện của từ tâm vì không húc ai bao giờ.

    

    Tượng kỳ lân

22. Nơm

    Dụng cụ bắt cá, được đan bằng tre, hình chóp có miệng rộng để úp cá vào trong, chóp có lỗ để thò tay vào bắt cá.

    

    Úp nơm

23. Sân si

    Sân: nóng giận, thù hận; Si: si mê, ngu tối. Theo quan niệm Phật giáo, tham, sân, si là tam độc, những nguyên nhân gây nên nỗi khổ của con người.

24. Nghiệp chướng

    Hành động bất thiện gây chướng ngại cho hạnh phúc và giải thoát (quan niệm Phật học).

25. Cai

    Người trông coi trong các công trường, nhà tù thời phong kiến, Pháp thuộc.

26. Cai xã Hạ như rạ Tứ Trùng, nhất trường xã Trung như sung Hai giáp

    Theo Tân biên Nam Định tỉnh địa dư chí lược của Khiếu Năng Tĩnh: Xã Hạ lắm cai như rạ ở đất Tứ Trùng, đỗ nhất trường người xã Trung nhiều như sung Giáp Nhị. Các địa danh Quần Phương hạ, Quần Phương trung, Tứ Trùng, Giáp Nhị đều thuộc huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định ngày nay.