Những bài ca dao - tục ngữ về "ngựa ô":

  • Chiều chiều mượn ngựa ông Đô

    Chiều chiều mượn ngựa ông Đô,
    Mượn kiều chú lính đưa cô tôi về.
    Cô về chẳng lẽ về không,
    Ngựa ô đi trước, ngựa hồng theo sau.
    Ngựa ô đi tới Quán Cau,
    Ngựa hồng đủng đỉnh còn sau Gò Điều.

    Dị bản

    • Chiều chiều mượn ngựa ông Đô
      Mượn kiều chú lính đưa cô tui dìa
      Dìa dầy chẳng lẽ dìa không?
      Ngựa ô đi trước, ngựa hồng theo sau
      Ngựa ô đi tới Quán Cau
      Ngựa hồng lẽo đẽo theo sau chợ chiều
      Chợ chiều nhiều khế ế chanh
      Nhiều cô gái lứa nên anh chàng ràng

    • Chiều chiều mượn ngựa ông Đô
      Mượn ba chú lính đưa cô tôi về
      Đưa về chợ Thủ bán hũ bán ve
      Bán bộ đồ chè bán cối đâm tiêu

    • Chiều chiều mượn ngựa ông Đô
      Mượn kiều chú Xã đưa cô tôi về
      Ngựa ô đi tới vườn cau
      Ngựa hồng đủng đỉnh đi sau vườn dừa

    • Chiều chiều mượn ngựa ông Đô
      Mượn ba chú lính đưa cô tôi về
      Cô về thăm quán thăm quê
      Thăm cha thăm mẹ, chớ hề thăm ai.

Chú thích

  1. Cai
    Từ gọi tắt của cai vệ, chức danh chỉ huy một tốp lính dưới thời thực dân Pháp.

    Lính lệ

    Lính lệ

  2. Cau
    Loại cây nhiều đốt, thân nhỏ và cao vút, có quả dùng để ăn với trầu.

    Cây cau

    Cây cau

    Quả cau và lá trầu

    Quả cau và lá trầu

  3. Dừa
    Loài cây lớn có thân hình trụ thẳng đứng, có thể cao 15 - 20m. Lá dài có khi tới 5m, có một gân chính to. Cây có hoa và quả quanh năm. Dừa được trồng nhiều ở các nước nhiệt đới vùng Thái Bình Dương. Ở nước ta, dừa có nhiều ở Bến Tre và Bình Định.
    Tất cả các phần của quả dừa và cây dừa đều có thể sử dụng được. Phần cùi (cơm) dừa ăn được ở dạng tươi hay sấy khô. Nước dừa dùng làm nước giải khát hoặc chế biến thực phẩm. Sọ dừa làm hàng mỹ nghệ. Thân dừa làm thìa, đũa, v.v...

    Cây dừa

    Cây dừa

    Quả dừa

    Quả dừa

  4. Kiều ngựa
    Yên ngựa (từ địa phương).
  5. Có bản chép: Mượn ba chú lính.
  6. Quán Cau
    Đèo Quán Cau ở làng Mỹ Phú, còn chợ Quán Cau ở làng Phong Phú, đều thuộc xã An Hiệp, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Tại đây nổi tiếng có giống ngựa thồ rất tốt. Phía đông đèo Quán Cau là đầm Ô Loan, một thắng cảnh nổi tiếng của nước ta.

    Về địa danh Quán Cau, có câu chuyện sau: Ngày xưa, nơi chân đèo Quán Cau có một bà cụ già không rõ từ đâu đến. Bà cất quán bán trầu cau, khách bộ hành qua đèo khá dài nên dừng chân giải khát, mua trầu cau ăn nghỉ rồi tiếp tục hành trình. Người đi ra Bắc đến chân đèo thì chờ người bạn đường, cũng mua trầu cau ăn rồi tiếp tục trèo đèo. Vì thế có tên đèo Quán Cau.

    Đèo Quán Cau

    Đèo Quán Cau

  7. Gò Điều
    Tên một xóm thuộc ấp Bình Quang, thôn Phú Điềm (xã An Hòa, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên ngày nay). Giữa xóm có cây điều to lớn tán lá um tùm, trải bóng mát một vùng, khách qua lại thường dừng chân nghỉ mát. Về sau, khi làm đường cây điều bị chặt đi nhưng xóm vẫn được gọi là Gò Điều.
  8. Vìa
    Về (phương ngữ Trung và Nam Bộ), thường được phát âm thành dìa.
  9. Chàng ràng
    Quanh quẩn, vướng bận, chậm chạp (để kéo dài thời gian hoặc gây chú ý).
  10. Chợ Thủ
    Chợ ở tỉnh Thủ Dầu Một (nay là thành phố Thủ Dầu Một thuộc tỉnh Bình Dương), ban đầu gọi là chợ Phú Cường. Phần “Thị Điểm” (Chợ Quán) của sách Đại Nam Nhất Thống Chí ghi: “Chợ Phú Cường ở thôn Phú Cường, huyện Bình An tục danh gọi là chợ Thủ Dầu Miệt (hay Dầu Một) ở bên lị sở huyện, xe cộ ghe thuyền tấp nập đông đảo.” Đến năm 1889, trên địa bàn huyện Bình An, tỉnh Thủ Dầu Một được thành lập, chợ Phú Cường trở thành chợ tỉnh Thủ Dầu Một.

    Chợ Thủ năm 1967-1968

    Chợ Thủ năm 1967-1968

  11. Ve
    Cái ly (phiên âm từ danh từ tiếng Pháp "le verre"), còn được hiểu là chai nhỏ, lọ nhỏ.
  12. Cối đâm tiêu
    Cối nhỏ dùng để giã tiêu.

    Cối đâm tiêu

    Cối đâm tiêu