Nguiễn Sơn

Về vườn

Bài đóng góp:

Chú thích

  1. Ái ân
    Nguyên nghĩa là tình ái và ân huệ khắng khít với nhau. Về sau được hiểu là sự âu yếm, giao hợp của vợ chồng hay cặp tình nhân.
  2. Sơn Đông
    Tên một làng thuộc xã Thanh Đức, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Làng có truyền thống nấu rượu với loại rượu nếp Sơn Đông nổi tiếng.
  3. Làm mai
    Còn gọi là làm mối, mai mối. Người làm mai gọi là ông (bà) mối hay ông (bà) mai, là người đứng trung gian, giới thiệu cho hai bên trai gái làm quen hoặc cưới nhau.
  4. Ăn nễ
    Ăn cơm không (không có đồ ăn).
  5. Ngồi dưng
    Ngồi không, không làm việc gì.
  6. Ngái
    Xa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  7. Ăn cho ngái, đái cho xa
    Trong mọi việc phải biết tỉnh táo tính toán, trù bị cẩn thận.
  8. Cơm tấm
    Cơm được nấu từ hạt gạo tấm, tức hạt gạo bị bể. Gạo này xưa là loại gạo thứ phẩm, rớt vãi sau khi sàng, thường dùng cho gà ăn hoặc cho người ăn lúc quá túng thiếu. Ngày nay cơm tấm đã trở thành món ăn quen thuộc, được coi là đặc sản của miền Nam.

    Cơm tấm

    Cơm tấm

  9. Mun
    Tro (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  10. Trú
    Trấu (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  11. Khu
    Đít, mông (phương ngữ).
  12. Mô
    Đâu, nào (phương ngữ Trung Bộ).
  13. Đọi
    Cái chén, cái bát (phương ngữ một số vùng ở Bắc Trung Bộ).
  14. Địt
    Đánh rắm (phương ngữ Trung và Nam Bộ).
  15. Trầu
    Còn gọi là trầu không, một loại dây leo dùng làm gia vị hoặc làm thuốc. Lá trầu được nhai cùng với vôi tôi hay vôi sống và quả cau, tạo nên một miếng trầu. Ở nước ta có hai loại trầu chính là trầu mỡ và trầu quế. Lá trầu mỡ to bản, dễ trồng. Trầu quế có vị cay, lá nhỏ được ưa chuộng hơn trong tục ăn trầu.

    Người xưa có phong tục mời ăn trầu khi gặp nhau. Trầu cau tượng trưng cho tình yêu đôi lứa, vợ chồng, nên là một lễ vật không thể thiếu trong các dịp cưới hỏi.

    Lá trầu không

    Lá trầu không

    Một miếng trầu

    Một miếng trầu

    Nghe nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền hát bài Hoa cau vườn trầu.

  16. Chuông
    Vuông, tốt đẹp.
  17. Trửa
    Giữa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  18. Anh trưa chợ gặp ả lỡ đò
    Duyên phận của những kẻ lỡ làng.
  19. Ẻ
    Ỉa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  20. Vại
    Đồ đựng bằng sành, gốm, hình trụ, lòng sâu, để đựng nước hoặc mắm.

    Vại nước

    Vại nước

  21. Nhút
    Món dưa muối xổi (muối nhanh, làm ăn ngay trong ngày) làm từ xơ mít hoặc hoa chuối, có thể trộn thành nộm, hoặc nấu canh cá, xào với thịt ba chỉ v.v. Nước ta có nhút mít Thanh Chương (Nghệ An) ngon nổi tiếng.

    Nhút mít

    Nhút mít

  22. Tròn như vại nhút
    Vừa béo vừa lùn.
  23. Tru
    Trâu (phương ngữ một số vùng Bắc Trung Bộ).
  24. Tóm
    Tóp, gầy (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  25. Ngài
    Người (phương ngữ Bắc Trung Bộ).
  26. Tru tóm nhóm về sừng, ngài tóm nhóm về dái
    Trâu gầy yếu thường do mải phá phách, húc nhau; người gầy gò xanh xao do quan hệ tình dục quá độ.