Chú thích

1. Ló

   Lúa (phương ngữ Bắc Trung Bộ).

2. Nghĩa bóng: Phải biết chọn người mà giao du hay làm thân.

3. Trập

   Cụp xuống.

4. Hàng xén

   Cửa hàng tạp hóa hoặc gánh hàng chuyên bán những thứ vặt vãnh như kim, chỉ, đá lửa, giấy bút...

   Những cô hàng xén răng đen
   Cười như mùa thu tỏa nắng
   (Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm)

5. Phất

   Dán giấy hay lụa phủ lên khung, thường làm bằng tre hoặc gỗ, để tạo thành đồ vật như quạt, đèn lồng, diều.

   

   Phất quạt lụa (làng Chàng Sơn, Thạch Thất, Hà Nội)

6. Đình

   Công trình kiến trúc cổ truyền ở làng quê Việt Nam, là nơi thờ Thành hoàng, và cũng là nơi hội họp của người dân trong làng.

   

   Đình Tiên Canh (tỉnh Vĩnh Phúc)

7. Chiêng

   Nhạc cụ bằng đồng thau, hình tròn, giữa có thể có hoặc không có núm nổi lên. Người ta đánh chiêng bằng dùi gỗ có quấn vải mềm, hoặc bằng tay. Cồng, chiêng là các nhạc cụ đặc trưng cho các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên.

   

   Đánh chiêng

8. Làm mai

   Còn gọi là làm mối, mai mối. Người làm mai gọi là ông (bà) mối hay ông (bà) mai, là người đứng trung gian, giới thiệu cho hai bên trai gái làm quen hoặc cưới nhau.

9. Phụ mẫu

   Cha mẹ (từ Hán Việt).

10. Mạn

    Theo học giả An Chi, mạn là biến thể ngữ âm của miện, nay đọc thành diện, có nghĩa là "mặt", rồi nghĩa phái sinh là "phía," "miền," "miệt" (như "miệt vườn")...

11. Cửa máng

    Cái cửa nhỏ ở bên hông thuyền, để múc nước sông hoặc rửa ráy cho tiện.

12. Cửa máng song kề

    Hai thuyền đi cạnh nhau, cửa máng song song và kề nhau.

13. Kế hậu

    Tiếp nối ở sau (từ Hán Việt).

14. Nghĩa tử

    Con nuôi (từ Hán Việt).

15. Ba giềng

    Xem chú thích Cương thường.

16. Cơ hàn

    Đói (cơ 飢) và lạnh (hàn 寒). Chỉ chung sự nghèo khổ cơ cực.

    Bạn ngồi bạn uống rượu khan
    Tôi ngồi uống nỗi cơ hàn bạn tôi!
    (Gặp bạn ở chợ Bến Thành - Hoàng Đình Quang)

17. Dức

    Mắng nhiếc. Còn nói dức bẩn (phương ngữ Trung Bộ).

18. Tể Dư

    (522–458 TCN) Tự là Tử Ngã, cũng gọi là Tể Ngã, học trò của Khổng Tử. Ông là người nước Lỗ, có khiếu chính trị và tài biện bác (được xem là người giỏi hùng biện nhất trong số các học trò của Khổng Tử).

19. Phàn Tu

    (515-? TCN) Tự là Tử Trì, cũng gọi là Phàn Trì, một học trò của Khổng Tử.

20. Trì

    Lôi, kéo, níu giữ (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

21. Nữ nhi

    Con gái nói chung.

22. Cô Trúc

    Một nước chư hầu của các triều đại Thương, Chu trong lịch sử Trung Quốc. Năm 664 TCN, Cô Trúc bị liên minh Tề-Yên tiêu diệt. Một phần lớn lãnh thổ Cô Trúc bị nhập vào Yên.

23. Trúc

    Trốc, đổ (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

24. Đơm

    Đặt bẫy để bẫy chim, cò.

25. Chu Vũ Vương

    Tên thật là Cơ Phát hay Tây Bá Phát, vị vua sáng lập nhà Chu trong lịch sử Trung Quốc sau khi lật đổ nhà Thương. Nhà Chu tồn tại được 867 năm, là triều đại tồn tại lâu nhất trong lịch sử Trung Quốc.

26. Vương: Vướng.

27. Đà

    Đã (từ cổ, phương ngữ).

28. Nường

    Nàng (từ cũ).

29. Lê Thái Tổ

    Tên húy là Lê Lợi, sinh năm 1385, mất năm 1433, thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, đánh đuổi quân Minh, giành lại độc lập, sáng lập nhà Hậu Lê. Ông được đánh giá là một vị vua vĩ đại và là anh hùng giải phóng dân tộc trong lịch sử nước ta. Đương thời ông tự xưng là Bình Định vương.

    

    Tượng đài Lê Lợi

30. Lê Thái Tông

    Hoàng đế thứ hai của nhà Hậu Lê (ở ngôi từ năm 1433 đến 1442). Ông sinh ra tại Lam Sơn, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa, tên thật là Lê Nguyên Long, con thứ hai của vua Lê Thái Tổ và hoàng hậu Phạm Thị Ngọc Trần. Thái Tông kế vị khi mới 11 tuổi nhưng đã tỏ ra là vị vua anh minh. Ông trọng dụng các đại thần chính trực như Nguyễn Trãi, Nguyễn Xí, Đinh Liệt và giáng chức những quyền thần như Lê Sát, Lê Ngân. Dưới thời Lê Thái Tông, trăm họ được hưởng thái bình thịnh trị.

31. Mược

    Mặc kệ (phương ngữ miền Trung).

32. Ai chê đám cưới, ai cười đám ma

    Trong đám cưới hoặc đám ma, gia chủ rất bận rộn, nên nếu có gì sơ xuất cũng dễ (hoặc nên) được bỏ qua.

33. Cao Biền

    Một viên tướng của nhà Đường (Trung Hoa), giữ chức Tiết độ sứ, cai quản Giao Châu (tên gọi của nước ta khi ấy) từ năm 866 đến năm 875. Theo Cựu Đường thư, Cao Biền liệt truyện thì Cao Biền thuộc dòng dõi thế gia, từ bé đã giỏi văn chương, lại có tài võ nghệ. Trong văn hóa Việt Nam có nhiều huyền thoại về nhân vật này như Cao Biền giỏi địa lí, thuật số, thường cưỡi diều bay đi yểm những chỗ có long mạch, hay chuyện Cao Biền rải đậu thành binh...