Con sắt vật ngã ông Đùng
Đắp mười chiếc chiếu không cùng bàn tay
Những bài ca dao - tục ngữ về "ông Đùng":
-
-
Bạn có biết?
Sau khi đàn áp dã man cuộc biểu tình chống sưu thuế năm 1908 ở miền Trung, nhằm xoa dịu và bịt mắt dân ta, năm 1913 giặc Pháp đã tổ chức biểu diễn tàu bay (máy bay) tại Huế và Đà Nẵng, thu hút rất đông người xem (ở Huế lên tới 60.000 người). Màn biểu diễn ở Đà Nẵng được tổ chức ở Lầu Đèn (thuộc làng Thạch Thang, nay là phường Thạch Thang, quận Hải Châu). Có một bài vè về việc này, tên là Vè coi tàu bay tại Lầu Đèn, trong có hai câu nổi tiếng:
Rùng rùng máy nổ thất kinh
Chiếc tàu cất cánh thình lình bay lên
Chú thích
-
- Săn sắt
- Còn gọi là cá thia lia hoăc cá thia, cá cờ, một loại cá nước ngọt hoặc nước lợ, thân hình rất nhỏ nhưng rất phàm ăn.
-
- Ông Đùng bà Đà
- Đôi vợ chồng khổng lồ vào thời hỗn mang trong thần thoại Việt Nam, có thân hình rất cao lớn và sức khoẻ phi thường.
-
- Cùng
- Khắp, che phủ hết.
-
- Theo Vũ Ngọc Phan: Một hôm ông Đùng lội qua suối bị con cá săn sắt cắn vào chân, làm ông giật mình, ngã lăn xuống bờ suối. Thường thì một con vật rất nhỏ cắn vào chân người ta một cách bất ngờ, cũng làm người ta giật mình mà trượt. Từ thực tế ấy, người ta có thể nhận định: nếu nhỏ và yếu mà đánh vào một lực lượng to lớn và khỏe một cách bất ngờ thì vẫn có thể thắng được [...] Còn vế dưới của câu trên "Đắp mười chiếc chiếu không cùng bàn tay" có nghĩa là đắp chiếu lồng cồng, người có ấm, nhưng dù có đắp đến mười chiếc chiếu thì bàn tay vẫn còn cóng, vẫn lạnh, phải ủ bàn tay vào áo thì ngủ mới yên. Như vậy, không phải cứ lấy số đông ào ạt mà đã tác động hoặc áp đảo được một thứ gì nhỏ bé, vây kín được một vật gì nhỏ bé (Tục ngữ ca dao dân ca Viêt Nam, NXB Khoa Học Xã Hội, in lần thứ 9, 1992, tr.68)