Chú thích

1. Mảng

   Mải, mê mải (từ cũ).

2. Biểu

   Bảo (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

3. Nâu sồng

   Màu được nhuộm từ củ nâu và lá của cây sồng; dùng để chỉ quần áo của nhà chùa hay của người dân quê miền Bắc thường mặc.

   

   Áo nâu sồng

4. Khăn vuông mỏ quạ

   Khăn hình vuông, được chít khéo léo thành hình nhọn như chiếc mỏ quạ trước trán. Áo tứ thân, yếm, khăn mỏ quạ, nón quai thao là những trang phục truyền thống của phụ nữ Kinh Bắc xưa.

   

   Phụ nữ miền Bắc trong trang phục truyền thống áo tứ thân, yếm đào, khăn mỏ quạ, nón quai thao

5. Thuyền rồng

   Loại thuyền có trang trí, chạm khắc hình rồng, ngày xưa là thuyền dành cho vua chúa. Dân tộc ta cũng có truyền thống đua thuyền rồng trong các dịp lễ hội.

   

   Mô hình thuyền rồng triều Nguyễn

   

   Đua thuyền rồng trên sông Hàn, Đà Nẵng

6. Vóc, lĩnh, trừu là các loại vải dệt bằng tơ.

7. Vợ lẽ

   Vợ hai, vợ thứ.

8. Ui ui

   Không nắng hoặc nắng dịu, nhưng hơi oi bức, khó chịu (phương ngữ).

9. Thời tiết khi có nắng ui ui rất độc, trẻ em dễ bị ốm.

10. Răng

    Sao (phương ngữ Trung Bộ).

11. Vinh

    Tươi tốt, vẻ vang (từ Hán Việt).

12. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Tứ Gióng.

13. Bạch thiệt

    Lưỡi trắng (chữ Hán).

14. Trâu, bò có dấu hiệu yếu, bệnh, không nên chọn.

15. Nhài

    Còn gọi là lài, loại cây nhỏ có hoa màu trắng rất thơm. Nhân dân ta thường dùng hoa lài để ướp trà.

    

    Bông hoa lài (nhài)

16. Tiền lẻ hơn thẻ thương binh

    Dưới thời bao cấp, tiền mệnh giá thấp (hào, xu) trở nên hiếm hoi một cách nghiêm trọng. Các nhân viên mậu dịch vì thế tự ý đặt ra quy định: ai có tiền lẻ thì được ưu tiên mua hàng trước cả thương binh.

17. Gòn

    Còn gọi là cây bông gòn, một loại cây to, vỏ màu xanh tươi, lá kép hình chân vịt, cho quả hình thoi chứa nhiều sợi bông. Khi quả chín khô và nứt ra, từng túm bông sẽ phát tán theo gió, mang theo những hạt màu đen, giúp cây nhân giống. Bông trong quả gòn được dùng để nhồi nệm, gối và làm bấc đèn.

    

    Cây và quả gòn

18. Hun

    Hôn (khẩu ngữ Trung và Nam Bộ).

19. Vông nem

    Còn gọi là cây vông, một loại cây thân có thể cao đến mười mét, có nhiều gai ngắn. Lá vông thường được dùng để gói nem hoặc để làm thuốc chữa bệnh trĩ, mất ngủ…

    

    Hoa và lá vông nem

20. Cu gáy

    Một loài chim bồ câu, lông xám, bụng và đầu có phớt hồng, lưng và quanh cổ có chấm đen như hạt cườm.

    

    Chim cu gáy

21. Quốc thái dân an

    Đất nước thái bình, dân chúng an vui (thành ngữ Hán Việt).

22. Có hai cách giải nghĩa cho câu này:

    1. Theo báo Nam Phong số 179 (12/1932): Tục thờ thần ở là Diêu-lương thuộc phủ Lâm-thao, cứ đến mồng 4 tháng giêng, rước thần ra nơi đàn ngoài đồng, để một quả cầu ở trước đàn, người già người trẻ đứng hai bên, rồi một ông già vào trong đàn la to lên rằng: Hai bên lại mà tranh lấy, bên nào được đem về bên ấy, tục gọi là "hội tranh quả cầu."

    2. Nhắc đến trò vật cù, tương truyền xưa kia tướng quân Phạm Ngũ Lão đã dùng để rèn luyện sức khỏe cho quân sĩ. Quả cù làm từ củ chuối hột, hình tròn, đường kính khoảng 30cm. Trọng tài cầm quả cù đặt ở hố giữa sân, phát hiệu lệnh, hai bên giành nhau cướp bỏ vào rổ của đối phương, bên nào cho vào rổ của bên kia nhiều hơn là thắng cuộc.

23. Cắc

    Cách người Nam Bộ gọi đồng hào. Theo học giả An Chi, đây là biến âm của 角 giác, nghĩa là hào.