Chú thích

1. Tề

   Một nước thuộc thời kì Xuân Thu - Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc, tồn tại từ khoảng thế kỷ 11 đến năm 221 trước Công nguyên.

2. Sở

   Một nước thời Xuân Thu - Chiến Quốc ở Trung Quốc vào khoảng năm 1030 đến 223 trước Công nguyên. Với sức mạnh của mình, Sở đã tiêu diệt 45 chư hầu lớn nhỏ và ở thời hùng mạnh nhất, Sở chiếm nhiều vùng đất rộng lớn, gồm toàn bộ các tỉnh Hồ Nam, Hồ Bắc, và một phần của các tỉnh thành Trùng Khánh, Hà Nam, Thượng Hải, Giang Tô, Quý Châu, An Huy, Chiết Giang ngày nay.

3. Thời Đông Chu liệt quốc bên Trung Quốc, có một nước nhỏ tên gọi là Đằng, nằm giữa hai nước lớn kình địch với nhau là nước Sở và nước Tề. Vì vậy, vua tôi nước Đằng rất khó xử, thờ Sở thì mất lòng Tề, mà thờ Tề thì nước Sở giận.

4. Sung

   Một loại cây gặp nhiều trên các vùng quê Việt Nam. Thân cây sần sùi, quả mọc thành chùm. Quả sung ăn được, có thể muối để ăn như muối dưa, cà, ngoài ra còn dùng trong một số bài thuốc dân gian.

   

   Cây và quả sung

5. Ngái

   Một loại cây thuộc họ dâu tằm, có tên khác là sung ngái, dã vô hoa. Theo kinh nghiệm dân gian, tất cả các bộ phận của cây ngái đều có tác dụng chữa bệnh.

   

   Cây ngái

6. Ăn sung trả ngái

   Quả sung và quả ngái nhìn tương tự nhau, nhưng quả sung thì ăn được mà quả ngái thì không ăn được. Ăn quả sung mà lại trả quả ngái thì chẳng những là không biết ơn mà còn là đánh lừa người làm ơn cho mình. Câu này chê những người bất nhân, lấy oán trả ơn.

7. Vàng mười

   Vàng nguyên chất.

8. Lừa

   Lựa chọn.

9. Đồng thau

   Hợp kim của đồng và kẽm. Đồng thau có màu khá giống màu của vàng, nên khi xưa thường được dùng để đúc đồ trang trí hay làm tiền xu. Tuy nhiên, khi hơ lửa đồng thau sẽ bị xỉn màu (do bị oxy hóa) còn vàng thì không.

   

   Vòng tay làm bằng đồng thau

10. Cương thường

    Cũng đọc là cang thường, cách nói tắt của tam cương ngũ thường, một khái niệm về đạo lí của Nho giáo trong chế độ phong kiến dành cho nam giới. Tam cương nghĩa là ba giềng mối (cương là đầu mối của lưới, nắm được cương thì các mắt lưới sẽ giương lên), gồm có quân thần (vua tôi), phụ tử (cha con), và phu phụ (chồng vợ). Ngũ thường (năm đức tính phải có) gồm: Nhân (đức khoan dung), lễ (lễ độ), nghĩa (đạo nghĩa), trí (trí tuệ) và tín (lòng thành thật).

    Trong ca dao - dân ca, đạo cang thường thường dùng để chỉ tình cảm vợ chồng.

11. Mạ

    Cây lúa non. Sau khi ngâm ủ thóc giống, người ta có thể gieo thẳng các hạt thóc đã nảy mầm vào ruộng lúa đã được cày, bừa kỹ hoặc qua giai đoạn gieo mạ trên ruộng riêng để cây lúa non có sức phát triển tốt, sau một khoảng thời gian thì nhổ mạ để cấy trong ruộng lúa chính.

    

    Bó mạ

    

    Cấy lúa

12. Người Nam Bộ phát âm không phân biệt hỏi ngã, "rễ" vì vậy cũng phát âm như "rể."

13. Lươn

    Loài cá nước ngọt, thân hình trụ, dài khoảng 24-40 cm, đuôi vót nhọn, thoạt nhìn có hình dạng như rắn. Lươn không có vảy, da trơn có nhớt, màu nâu vàng, sống chui rúc trong bùn ở đáy ao, đầm lầy, kênh mương, hay ruộng lúa. Lươn kiếm ăn ban đêm, thức ăn của chúng là các loài cá, giun và giáp xác nhỏ.

    Ở nước ta, lươn là một loại thủy sản phổ biến, món ăn từ lươn thường được coi là đặc sản. Lươn được chế biến thành nhiều món ngon như: cháo lươn, miến lươn, lươn xào...

    

    Con lươn

14. Khi hát bài chòi, bài này được dùng để báo con Ngũ Trợt.

15. Rương

    Hòm để đựng đồ (sách vở, quần áo...) hoặc tiền vàng, thường làm bằng gỗ, có móc khóa.

    

    Cái rương

16. Kèn Tây

    Tên chung nhân dân ta đặt cho các loại kèn đồng được du nhập từ thời Pháp thuộc.

17. Rái

    Sợ hãi, e ngại. Có chỗ đọc là dái.

18. Vắn

    Ngắn (từ cổ).

    Tự biệt nhiều lời so vắn giấy
    Tương tư nặng gánh chứa đầy thuyền
    (Bỏ vợ lẽ cảm tác - Nguyễn Công Trứ)

19. Sào

    Gậy dài, thường bằng thân tre. Nhân dân ta thường dùng sào để hái trái cây trên cao hoặc đẩy thuyền đi ở vùng nước cạn.

    

    Cắm sào

20. Hèo

    Một loại cây thuộc họ cau, thân thẳng có nhiều đốt, thường dùng làm gậy. Gậy làm bằng thân cây hèo cũng được gọi là hèo.

21. Ngãi

    Nghĩa, tình nghĩa (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

22. Xây

    Xoay (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

23. Chi

    Gì (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

24. Đàng

    Đường, hướng (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

25. Lụy

    Nước mắt (phương ngữ Nam Bộ, nói trại từ lệ).

26. Thương hàn

    Bệnh cảm lạnh theo Đông y (lưu ý phân biệt với bệnh thương hàn của Tây y, một bệnh về đường tiêu hóa).

27. Bảy mươi chớ cười bảy mốt

    Đời người khó mà lường được những tai biến xảy ra, khó mà nói trước được bất cứ điều gì.