Chú thích

1. Lãnh Mỹ A

   Cũng gọi là tơ xuyên, một loại vải lãnh nổi tiếng một thời ở làng lụa Tân Châu, nay là thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang. Để làm được một cây lụa Mỹ A phải tốn rất nhiều công sức. Ðầu tiên phải chọn loại tơ tằm tốt nhất, đem về quay ra, móc cửi, rồi đưa lên khung dệt. Để tạo màu cho lụa, người ta chọn những trái mặc nưa lớn và còn xanh (không chọn những trái chín vì không còn nhựa) sau đó giã nát như bột, cho vào khăn lược vắt lấy nước màu đen, rồi cho vào thùng để nhuộm. Trung bình cứ nhuộm một cây lụa dài 20 m thì phải cần đến 100 kg mặc nưa. Thời gian nhuộm và phơi ròng rã mất 1 tháng 10 ngày mới xong. Chính vì tốn nhiều công lao như vậy nên lãnh Mỹ A là một mặt hàng cao cấp trước đây.

   

   Vải lãnh Mỹ A

2. Đặng Mậu Lân

   Tục gọi là cậu Trời, em ruột Tuyên phi Đặng Thị Huệ, là Quận mã (con rể) của chúa Trịnh Sâm. Ông này khét tiếng là người càn rỡ và dâm dật. Tục truyền, ông cậy thế chị, thường ra đường bắt phụ nữ, rồi quây màn hiếp tại chỗ. Tang thương ngẫu lục chép: Về sau, Tuyên Phi và Cung Quốc công (Trịnh Cán) bị phế. Đặng Lân bị bắt bỏ ngục rồi nhịn ăn mà chết.

3. Nớ

   Kia, đó (phương ngữ Trung Bộ).

4. Thốt

   Chú thích này đang để ngỏ. Nếu bạn có thông tin về Thốt, hãy đóng góp cho chúng tôi.

5. Ni

   Này, nay (phương ngữ miền Trung).

6. Rựa

   Một loại công cụ có lưỡi dài, cong, cán dài, dùng để chặt cây, phát quang. Lưu ý, cái rựa khác với dao rựa, một loại dao lớn, bản to, sống dày, mũi bằng, dùng để chặt, chẻ.

   

   Cái rựa

7. Đẵn

   Đốn, chặt.

8. Chuối hột

   Một loại chuối dại bản địa của vùng Đông Nam Á, quả có nhiều hạt, là một trong những tổ tiên của các loại chuối hiện đại. Ở ta, chuối hột non (chuối chát) được chế biến thành nhiều món ăn phong phú, ngoài ra chuối hột còn được dùng làm vị thuốc.

   

   Chuối chát (Chuối hột non)

9. Quỳnh

   Tên gọi chung cho loài cây cảnh có hoa thường nở về đêm, được mệnh danh là nữ hoàng bóng đêm. Dân ta có có thói quen trồng quỳnh chung với cây cành giao. Hoa quỳnh từ lâu đã đi vào thơ văn và nhạc.

   Hài văn lần bước dặm xanh
   Một vùng như thể cây quỳnh cành giao
   (Truyện Kiều)

   Nghe bài Chuyện đóa quỳnh hương của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.

   

   Hoa quỳnh trắng

10. Ngô

    Trung Quốc. Thời Lê - Mạc, dân ta gọi nước Trung Quốc là Ngô, gọi người Trung Quốc là người Ngô.

11. Bảy mươi chớ cười bảy mốt

    Đời người khó mà lường được những tai biến xảy ra, khó mà nói trước được bất cứ điều gì.

12. Cả

    Lớn, nhiều (từ cổ).

13. Đàn ông bán nhà, đàn bà bán lợn

    Mỗi người có một sở trường, một khả năng riêng.

14. Lao lư

    Day dứt, xót xa (phương ngữ Trung Bộ).

15. Chầu rày

    Giờ đây (phương ngữ Trung và Nam Bộ).

    Chầu rày đã có trăng non
    Để anh lên xuống có con em bồng
    (Hát bài chòi)

16. Chửa

    Chưa (từ cổ, phương ngữ).

17. Ngọt ngay

    Cũng nói là ngọt ngây, cách nói của Trung và Nam Bộ để mô tả vị ngọt đậm đà.

    Quýt Cái Bè nổi tiếng ngọt ngây
    Ai ăn rồi nhớ mãi miền Tây
    (Hành trình trên đất phù sa - Thanh Sơn)

18. Giậm

    Giẫm (cách phát âm của miền Trung và Nam).

19. Ở vậy

    Ở giá, không lấy chồng (hoặc vợ).

20. Nà

    Nào (khẩu ngữ, phương ngữ miền Trung).

21. Bánh dày

    Loại bánh làm bằng bột gạo, được nặn to như cái bánh đa. Bánh được trữ trên gác bếp, để khô cả năm trời và là món ăn quý. Mỗi khi dùng, người ta xắt bánh ra thành miếng nhỏ, rồi nướng phồng trên bếp than.